Fırçasız Motor (Brushless)

Quadcopterlerden kullanılan motorlar fırçasız motorlardır. Elektrik motorları manyetik alanı kullanarak elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren motorlardır.

Şekil 1: Quadcopter fırçasız motor

 Fırçasız motorlar inrunner ve outrunner olmak üzere ikiye ayrılır. Inrunner denilen motorlar, klasik rotoru motorun merkezinde olan sabit sargıları dış kısımda olan motorlardır. Yani motorun dış çeperi sabitken iç kısmı hareket eder. Outrunner motorlarda ise motor sargıları motorun merkezinde ve sabitken, rotor, üzerinde mıknatısları da barındıracak şekilde motorun dış çeperi, dış kısmıdır. Yani motorun dış kısmı hareket ederken iç kısmı sabittir. Genellikle multikopter sistemlerinde kullanılan fırçasız motorlar outrunner tiptir. 

Şekil 1: Quadcopter Inrunner 

Şekil 1: Quadcopter Outrunner

Kv değeri fırçasız elektrik motorları için geçerli olan devir katsayısını gösteren değerdir. Voltaja göre devir sayısının hesaplanmasını sağlar. Yani motorun 1V başına 1 dakikada çevireceği devir sayısını gösteren parametredir. 

Örneğin 10 V ile çalışan bir motorun Kv değeri 700 ise bu motorun dakikadaki devir sayısı= 10x700=7000 devir/dakika’ dır. Genellikle dev/dakika yerine rpm (revolution per minute) kullanılır. 

Diğer bir parametre Kt değeri diye tabir edilen tork katsayısıdır. Bu değer bir motorun amper başına vereceği tork değerini ounce-inch cinsinden ifade eder. Örneğin 0,60 oz-inc/A Kt değerine sahip bir motor 10 A de 6 oz-inc tork verir. 

Kv değeri ile Kt değeri arasında ters orantı vardır. Yani Kv değeri yüksek olan bir motorun amper başına vereceği tork değeri düşük olur. Bu sebepten yüksek Kv değerli motorlarda tork değerinin artırılması için küçük pervaneler ya da ek dişli sistemleri kullanılmalıdır. Fırçasız motorların etiketlerinde ya da özellikler tablosunda optimum verim için kullanılması gereken pervane ölçütleri de belirtilir. Kullanılacak pervanelerin bu özellikler dahilinde olması verimi artırmaktadır.  

Motor Seçimi

Quadcopter motor seçiminde dikkat edilemesi gerekenlerden biri lipo pil ve esc akım değeridir. Motor çekeceği akım değeri esc ve lipo pilden düşük olmalıdır. Sıralama yapmak gerekirse temel olarak  lipo pil> ESC>(4*motor) dört motorun çekeceği akım değeri baz alınır. 

Örnek vermek gerekirse motor 25A, esc 40A, lipo pil 50A olacak şekilde seçilir. Yeni başlayan arkadaşlar için bu çok önemli bir konudur. Motor seçiminde bir diğer önemli özellik ise pervanedir. Pervaneyi seçiminde alacakları motorun özellikler kısmına bakarsanız hangi pervaneyi seçmeniz tavsiye edilir.(8x3, 10x7, 11x7, 8x4 gibi ölçüler verilir.)  

Kaynak: Quadcopter nedir nasil ucar, Gökhan Göl